در این مطلب از کلینیک نشاط البرز به برسی گفتار درمانی پس از سکته مغزی، بیماری سکته مغزی، مواردی که باعث سکته مغزی میشود،اختلالات گفتاری پس از سکته مغزی و تمرین های گفتار درمانی پس از سکته مغزی میپردازیم
گفتاردرمانی پس از سکته مغزی
بررسی داده‌های آماری نشان می‌دهد که با گذر زمان، میزان ابتلا به سکته مغزی افزایش پیدا کرده است. سبک زندگی مدرن انسان، مشغله‌های زیادی را به وجود آورده و او را از تحرک و ورزش دور می‌سازد. علاوه بر این، استفاده از درمان‌های دارویی همیشه پاسخگو نیست و دارای عوارض جانبی فراوان خواهد بود. در نتیجه، بهره گیری از انواع روش های کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی به ویژه برای افرادی که به سکته قلبی و مغزی دچار شده اند، بسیار مفید خواهد بود. شاید از خود بپرسید که سکته مغزی چه دلیلی دارد؟ چگونه می توان از بروز آن جلوگیری کرد و درمان سکته مغزی چیست؟ در ادامه بحث، پاسخ سوالات خود را خواهید یافت. پس با ما همراه باشید.
سکته مغزی چه زمانی رخ می دهد؟
سکته مغزی، هنگامی رخ می دهد که خونرسانی به بخشی از مغز قطع شده یا خون ریزی گسترده ای در مغز رخ دهد که در این صورت، دریافت مواد مغذی و اکسیژن با مشکل رو به رو خواهد شد. متاسفانه، در چنین شرایطی، سلول های مغزی به سرعت می میرند که سبب بروز سکته مغزی خواهد شد. مهم ترین اقدام در مواجهه با چنین رویدادی، انتقال سریع بیمار به مراکز درمانی است، در غیر این صورت، احتمال مرگ شخص مورد نظر افزایش پیدا می کند.
انواع سکته مغزی
عموما، سکته مغزی به سه دسته تقسیم می شود؛ سکته مغزی ایسکمیک، ایسکمیک گذرا و هموراژیک. سکته ایسکمیک یا انسدادی، به عنوان یکی از رایج ترین انواع سکته ها مطرح می شود. همانطور که از اسمش پیداست، در این نوع حمله، رگ مغز، مسدود شده و خونرسانی بافتی با مشکل رو به رو خواهد شد. ایسکمیک گذرا، همان سکته مغزی خفیف بوده که به علت انسداد موقت عروق رخ می دهد و علائم آن پس از گذر مدت زمان کوتاه، ناپدید شده اما همچنان مورد توجه است و باید رسیدگی شود. نوع سوم، سکته هموراژیک نام دارد که به معنی پاره شدن عروق خونی است. در این حالت، فشار وارده به سلول های مغز افزایش پیدا کرده که در نهایت سبب مرگ آن ها خواهد شد.
دلایل سکته مغزی چیست؟
- سکته مغزی ایسکمیک
- تنگ شدن رگ های خونی بر اثر تجمع رسوبات چربی یا لخته های خون
- سکته مغزی هموراژیک
- فشار خون کنترل نشده
- استفاده بیش از حد از داروهای رقیق کننده
- برجستگی در نقاط ضعیف دیواره رگ های خونی (آنوریسم)
- رسوب پروتئین در دیواره رگ های خونی که منجر به ضعف در دیواره رگ میشود (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی)
- سکته ایسکمیک می تواند منجر به خونریزی شود.
فاکتورهای افزایش دهنده ریسک سکته مغزی
- چاقی
- کم تحرکی
- نوشیدنی های الکلی
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- افزایش میزان کلسترول خون
- دیابت شیرین
- برخی از بیماری های قلبی مانند بیماری های دریچه ای
چرا تکلم پس از سکته مغزی آسیب می بیند؟
همانطور که گفتیم، سکته مغزی سبب آسیب به سلول های مغزی خواهد شد. حال اگر این بخش آسیب دیده، قسمت تکلم ما باشد، متاسفانه دچار اختلال در گفتار خواهیم شد. تحقیقات نشان داده که از هر سه نفری که سکته مغزی می کنند، یک نفر دچار اختلال گفتاری خواهد شد که بستگی به نقطه آسیب دیده مغز، گستره اختلال متفاوت است.
اختلالات گفتاری پس از سکته مغزی چگونه خواهد بود؟
- آفازی یا زبان پریشی: آفازی یک مشکل شایع پس از سکته مغزی است و حدود یک سوم از بازماندگان سکته مغزی به آن مبتلا هستند. افراد مبتلا به آفازی در ادای کلمات و درک روابط بین آن ها ناتوان خواهند بود. همچنین می تواند توانایی شما در خواندن و نوشتن را تحت تأثیر قرار دهد.
- دیس آرتریا: این اختلال زمانی اتفاق می افتد که شما قادر به کنترل عضلات صورت، دهان و گلو خود نیستید ، بنابراین صحبت صریح دشوار می شود. در این حالت گفتارتان کند شده یا صدای شما آرام به نظر می‌رسد.
- آپراکسی گفتار: آپراکسی گفتار زمانی اتفاق می افتد که شما نتوانید عضلات صورت، دهان یا گلو را برای صحبت کردن حرکت دهید. این مشکل می تواند، درک کلام شما را برای دیگران مشکل کند.
اختلالات گفتاری پس از سکته مغزی، درمان خواهند شد؟
معمولا اکثر مشکلات گفتاری پس از سکته مغزی تا حدودی بهبود پیدا می کنند، اما طول مدت درمان ممکن است به طول بیانجامد. مشکلات گفتاری پس از سکته مغزی در هفته های اول بدتر شده و بعد از گذشت زمان، با تمرین های گفتار درمانی تا حدودی بهبود میابد. البته درصد موفقیت درمان در افراد مختلف با توجه به سن، میزان عملکرد مغز، نقطه آسیب دیده و مواردی از این دست متفاوت خواهد بود. طول مدت درمان ممکن است تا سال ها ادامه داشته باشد.
تمرین های گفتاردرمانی پس از سکته مغزی
از آنجایی که صحبت کردن مهم ترین شیوه برقراری ارتباط است، بهتر است بلافاصله تمرینات گفتار درمانی آغاز شود. لیست زیر، تمرین هایی است که تاثیر فراوانی بر روند بهبود بیمار شما داشته که حتی در منزل نیز قابل انجام است.
- تمرین های تنفسی یا Breathing Exercises: تنظیم تنفس هنگام صحبت کردن و ادای کلمات، یکی از مشکلاتی است که پس از سکته مغزی، گریبان گیر افراد خواهد شد. این قضیه می تواند از سرعت صحبت کردن شما بکاهد. انجام تمرین های تنفسی مثل تکرار مکرر کلمات، تنظیم تنفس، برنامه ریزی برای مکث عای تنفسی و تمرکز بر روی صحبت کردن می تواند به بهبود این نوع از مشکل کمک کند.
- کلمه سازی با مشاهده تصاویر: یکی از مشکلاتی که ممکن است پس از سکته مغزی به وجود آید، عدم برقراری ارتباط میان ذهن و کلام برای تشکیل کلمه است. در این هنگام بیمار با دیدن جسم یا شیئ، قادر به ساخت کلمه مورد نظر در ذهن خود نیست. استفاده از تصاویر مختلف و تکرار و تمرین فراوان میتواند تاثیر بسیار زیادی بر رفع این مشکل داشته باشد.
- ساخت جمله: برخی اوقات، مشکل در ساخت کلمه نیست، بلکه بیمار، توانایی ساخت یک جمله با معنی را ندارد. در این صورت، عبارت بیمار هیچ معنایی پیدا نکرده و ارتباط برقرار کردن بسیار سخت خواهد شد. تمرین های جمله سازی با کلمات پراکنده، تکرار کلمات و اصوات و استفاده از تصاویر می تواند تاثیر مثبتی داشته باشد.
- تقویت زبان: ماهیچه عضلات صورت و زبان در طی سکته مغزی آسیب می بیند و به طبع، ادای کلمات و صحبت کردن با مشکل رو به رو خواهد شد. در این مواقع، راهکار اصلی تقویت ماهیچه زبان است. حرکت دادن زبان به جهات مختلف، ایجاد صوت و ساخت کلمه می تواند در تقویت این ماهیچه مهم موثر باشد.
نقش خانواده در این روند درمان سکته مغزی چیست؟
هنگامی که یکی از اعضای خانواده دچار مشکل می شود، نقش خانواده نیز کمتر از کادر درمان نخواهد بود. در این هنگام، انواعی از تمرین ها و برنامه های مختلف به خانواده بیمار ارائه شده تا روند درمان، سرعت پذیرد. اما یکی از مهم ترین نقش های خانواده در سکته مغزی این است که علائم آن را به زودی متوجه شوند تا آسیب های جدی به شخص وارد نشود. در سال ۲۰۰۹، انجمن ملی سکته مغزی مخفف اختصاری F.A.S.T. برای کمک به بهبود شناخت علائم سکته ایجاد کرد که به شرح زیر است:
F= Face: از شخص بخواهید لبخند بزند. از نزدیک به دنبال لبخند ناهموار یا افتادگی بارز در یک طرف باشید.
A= Arms: از فرد بخواهید که هر دو بازو را در هوا بلند کرده و برای چند ثانیه در آنجا نگه دارد. به دنبال ضعف در بازوها باشید.
S=speech: از فرد بخواهید تا یک جمله ساده بیان کند. به ادای کلمات و سستی در گفتار دقت کنید.
T=Time: به دنبال مشاهده هر یک از این علائم، سریعا به یکی از مراکز درمانی مراجعه کنید.
گفتار درمانی پس از سکته مغزی در فردیس کرج
کلینیک نشاظ البرز اراعه خدمات گفتار درمانی برای بیماری های مختلف به خصوص سکته مغزی با کادر درمان مجرب در فردیس کرج ، کاربران و بیماران محترم روزانه میتوانید از طریق بخش پذیرش سایت اقدام به دریافت نوبت نمایید
لینک های پر بازدید
