پا پرانتزی، از جمله نگرانی های والدین است. عوامل مختلفی بر ایجاد این حالت موثر هستند. چاقی در کودکان یکی از مهم ترین آن ها محسوب می شود. البته، جای نگرانی وجود ندارد. زیرا پا پرانتزی با اصلاح سبک زندگی به مرور زمان بهبود می یابد. درمان پا پرانتزی سخت نیست، تنها به همراهی بیمار نیاز دارد. البته در موارد شدیدتر، پزشکان ممکن است عمل جراحی را پیشنهاد کنند. در این مقاله از کلینیک نشاط البرز، با روش های تشخیص پا پرانتزی یا bow legs و درمان آن آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.
پای پرانتزی چیست؟
حالت پای پرانتزی به موقعیتی گفته می شود که در آن، زانو ها به سمت بیرون خم می شوند حتی در حالتی که مچ پا در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. برای درک بهتر این وضعیت که ژنو واروم نیز نامیده می شود؛ مهم است که ابتدا آناتومی طبیعی پا را بشناسیم. در شرایط عادی، هنگام ایستادن، لگن، زانو و مچ پا همه روی یک خط مستقیم قرار می گیرند. به عبارت دیگر، وقتی خطی از باسن تا مچ پا بکشید، آن خط مستقیماً از مرکز زانو می گذرد. در صورتی که زانو به سمت خارج خم شده باشد، پا پرانتزی ایجاد می شود. زانوی پرانتزی در کودکان زیر ۲ سال بخشی طبیعی از رشد است. ممکن است متوجه شدید که این حالت در ۱۸ ماهگی بدتر می شود. با این حال، پای پرانتزی پس از ۱۸ ماهگی رو به بهبودی حرکت می کند.
تعداد زیادی از کودکانی که می بینیم که دچار زانوی پرانتزی هستند. این حالت معمولا تا سن ۵ سالگی برطرف می شود بنابراین نگرانی زیادی وجود ندارد. اما بهتر است دراین باره، حتما با یک متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپ مشورت داشته باشید.
علت پرانتزی شدن پا
- رشد طبیعی بدن: با افزایش سن کودک، قسمت های مختلف بدن با سرعت متفاوتی رشد می کند. در نتیجه، تراز اسکلتی می تواند تغییر کند و باعث ظاهر غیرعادی اندام ها در سنین خاص شود. شایع ترین علت زانوی پرانتزی در کودک نوپا، رشد طبیعی بدن است.
- بیماری بلانت: وضعیتی است که می تواند در دوران کودکی و نوجوانی رخ دهد. علت اصلی بلانت در کودکان صفحه رشد غیر طبیعی در بالای استخوان ساق پا (درشت نی) است. در نوزادان، تمایز بلونت از پای پرانتزی ممکن است دشوار باشد، با این حال کودکان مبتلا به این بیماری به تدریج بهبود نمی یابند و ظاهر صفحه رشد آنها با اشعه ایکس مشخص خواهد شد.
- راشیتیسم: راشیتیسم در کشورهای توسعه یافته به یک بیماری بسیار نادر تبدیل شده است. شایع ترین علت آن کمبود تغذیه ای کلسیم یا ویتامین D بوده که مواد مغذی مهمی برای سلامت استخوان هستند.
- آرتروز: در بزرگسالان، پای پرانتزی می تواند نتیجه آرتروز یا آرتریت ساییدگی زانو باشد. این وضعیت می تواند غضروف و استخوان اطراف مفصل زانو را از بین ببرد. در برخی موارد، میزان خمیدگی پاها می تواند با شدت آرتریت در امتداد قسمت داخلی مفصل زانو مطابقت داشته باشد.
علائم زانوی پرانتزی
پای پرانتزی به راحتی قابل مشاهده است و اکثر موارد آن تا سن ۳ سالگی بهبود می یابند. اما ممکن است موارد شدیدترین نیز به چشم بخورد که در اینصورت، حتما باید به متخصص فیزیوتراپی یا ارتوپدی مراجعه کنید. علائم زیر را جدی بگیرید:
- پاهای پرانتزی که بعد از ۳ سالگی ادامه یافته و بدتر می شوند.
- انحراف مشابه در هر دو پا (متقارن)
- کاهش دامنه حرکتی در لگن
- درد زانو یا مفصل ران که ناشی از آسیب نیست
- هنگامی که مچ پا در کنار یکدیگر قرار گرفته اند، زانوها یکدیگر را لمس نمی کنند.
- فرد مبتلا به این عارضه، فاصله مشخصی بین ساق پا و زانوهای خود خواهد داشت.
تشخیص پای پرانتزی
فرآیند تشخیص زانوی پرانتزی، اغلب با معاینه فیزیکی انجام می گیرد. البته آزمایش هایی نیز توصیه می شود که نتیجه آن حائز اهمیت خواهد بود. در صورت نیاز، پزشک ممکن است برای ارزیابی تراز استخوانی از رادیوگرافی استفاده کند. اندازه گیری فاصله بین زانوها در حالت دراز کشیده، مشاهده نحوه راه رفتن کودک برای تعیین هر گونه ناهنجاری، آزمایش خون برای بررسی کمبود ویتامین D یا کلسیم و تصویربرداری با اشعه ایکس برای بررسی هر گونه مشکل در رشد استخوان پا از دیگر روش های تشخیص پا پرانتزی است.
درمان زانوی پرانتزی
علت زانوی پرانتزی، ارتباط مستقیمی با شیوه درمانی آن خواهد داشت. اگر رشد طبیعی بدن، عامل آن باشد، نمی توان درمان خاصی برایش در نظر گرفت زیرا با گذشت زمان، بهبود می یابد. به منظور تعیین علت، باید سیر تشخیص را به طور کامل طی کنید. کودکان مبتلا به بیماری بلانت ممکن است به جراحی برای تغییر رشد استخوان درشت نی یا تنظیم مجدد استخوان ها، بسته به شدت بیماری و میزان رشد باقی مانده نیاز داشته باشند. بزرگسالان مبتلا به آرتریت شدید اغلب به جراحی تعویض مفصل زانو فکر می کنند. به غیر از این، می توان به تنظیم مجدد تراز استخوانی روی آورد. با انجام این روش که استئوتومی نامیده می شود، اغلب می توان نیروهای وارد بر مفصل زانو را از قسمت ناسالم مفصل به قسمت سالم مفصل منتقل کرد و همراستایی زانو را اصلاح کرد.
البته اگر لزومی به انجام عمل جراحی نباشد، با انجام برخی از تمرینات فیزیوتراپی می توان تا حدودی این انحراف را بهبود بخشید. فیزیوتراپی در مقایسه با سایر روش ها، نتیجه بسیار بهتری خواهد داشت. همچنین عضلات اطراف مفصل، تقویت خواهند شد. کلینیک نشاط البرز به عنوان یکی از بهترین مراکز توانبخشی در کرج، تجربه زیادی در زمینه مدیریت وضعیت پا پرانتزی دارد. هدف ما این است که به بیماران خود کمک کنیم تا زندگی کامل و مستقلی داشته باشند.
