در این مطلب از کلینیک نشاط به برسی بیماری فلج مغزی، روش های درمانی بیماری، علائم فلج مغزی، دلایل بروز بیماری فلج مغزی و روش های تشخیص آن میپردازیم…
فلج مغزی
سیستم عصبی بدن انسان، یکی از پیچیده‌ترین دستگاه‌های عالم هستی است که از میلیاردها نورون (سلول عصبی) تشکیل شده است. ارتباط بین نورون‌ها باعث می‌شود تا مغز بتواند کنترل ارگان‌های مختلف بدن را در دست بگیرد. این دستگاه به تجزیه اطلاعات حسی پرداخته و بر اساس آن‌ها، پاسخ حرکتی مناسب ایجاد می‌کند. جالب است بدانید که فرایند انتقال اطلاعات به وسیله‌ی اتصال ویژه‌ای به نام سیناپس انجام می‌شود؛ فرایندی که اساس عملکردهای حسی بدن بوده و برای یادگیری، حافظه و شکل‌گیری فکر و سایر فعالیت‌های شناختی بسیار مهم است. اما این سیستم پیشرفته نیز همانند سایر اندام‌های بدن، به طور کامل نسبت به بیماری‌ها ایمن نیست. در حقیقت، مادامی که انسان در برابر انواعی از میکروارگانیسم ها و عوامل بیماری‌زا قرار داشته باشد، احتمال هر نوع خطری وجود دارد. علاوه بر عوامل بیرونی، برخی از دلایل ژنتیکی و ایمنی نیز در بروز بیماری‌ها دخیل هستند. با توجه به اینکه مغز و دستگاه عصبی، کنترل تمام بدن را به عهده دارند، مسلما بیماری‌های مرتبط به این اندام نیز از حساسیت بیشتری برخوردار بوده و میتوانند آسیب‌های بسیار گسترده ای به بدن ما وارد کنند. یکی از این بیماری ها که تقریبا تمام بدن را درگیر می‌کند، cerebral palsy یا فلج مغزی نام داشته که در این مقاله قصد داریم تا شما عزیزان را با این مبحث مهم آشنا کنیم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
cerebral palsy یا فلج مغزی چیست؟
متاسفانه فلج مغزی، تمام عضلات و اندام‌های بدن را درگیر می‌کند و صرفا به بخش خاصی متعلق نیست. cerebral palsy یا CP، مجموعه‌ای از اختلالات است که بر تعادل اندام‌ها، حرکت ماهیچه و وضعیت قرارگیری بدن اثر می‌گذارد. CP شایعترین ناتوانی حرکتی در دوران کودکی است. این بیماری، به دسته‌های مختلفی تقسیم شده و با توجه به نوع آن، نشانه‌های متفاوتی نمایان می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به فلج مغزی، با بیماری‌های مرتبط همانند ناتوانی ذهنی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند. البته ابتلا به cerebral palsy ، الزاما سبب ایجاد ناتوانی مغزی نمی‌شود! ابرخی از افراد مبتلا به CP از نظر عملکرد ذهنی سالم هستند اما حرکت عضلات و وضعیت قرارگیری بدن آن ها با مشکلات فراوانی رو‌به‌رو خواهد بود.
دلایل ایجاد cerebral palsy یا فلج مغزی
فلج مغزی به عوامل مختلفی وابسته است. گروه زیادی از مردم تصور می‌کنند که کمبود اکسیژن، مهم ترین علت ایجاد CP می‌باشد. با انجام تحقیقات بیشتر، دانشمندان متوجه شدند که این مورد، تنها بخشی کوچکی از عوامل ایجاد کننده فلج مغزی است که حتی تعدادی زیادی از آن‌ها ناشناخته هستند. اما همچنان تحقیقات گسترده‌ای در حال انجام است. البته تصور نکنید که فلج مغزی تنها در دوران جنینی رخ می‌دهد! این بیماری می‌تواند پیش از تولد، هنگام زایمان و حتی یک سال پس از متولد شدن نوزاد نیز ایجاد شود که درصد زیادی از CP، به پیش از تولد باز می‌گردد. از مهم‌ترین عوامل ایجاد CP می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سکته مغزی جنین که سبب اختلال در خون رسانی به مغز در حال رشد می‌شود.
- جهش‌های ژنتیکی که یک مغز غیر طبیعی را ایجاد می‌کنند.
- آسیب دیدگی سر نوزاد در اثر تصادف یا سقوط از ارتفاع
- کاهش اکسیژن رسانی به مغز که معمولا در زایمان‌های دشوار رخ می‌دهد.
- خون‌ریزی رحم
- ایجاد عفونت که سبب التهاب مغز می‌شود.
انوع فلج مغزی
بستگی به این که کدام یک از نواحی مغز مورد آسیب دیدگی قرار بگیرد، انواع مختلفی از فلج مغزی وجود دارد که معمولا به سه دسته اسپاستیک، دسکینتیک و آتاکسی تقسیم می‌شود.
- اسپاستیک: متدام ترین نوع CP بوده که تقریبا ۸۰% افراد مبتلا، به نوع اسپاستیک دچار می شوند. عضلات این افراد سفت بوده و و حرکات آن ها تند به نظر می رسد. در برخی از موارد، میزان تن عضلانی افزایش پیدا می کند. این نوع از فلج مغزی خود به دسته های دیگری تقسیم می شود که قسمت های مختلف بدن را مورد تهاجم قرار می دهد.
- دسکینتیک: این افراد در کنترل دست‌ها و پاها، با مشکل رو‌به‌رو بوده و علاوه بر آن، نشستن و راه رفتن نیز به صورت صحیح انجام نمی‌شود. حرکات غیر قابل کنترل هستند و در برخی از موارد، عضلات صورت درگیر می‌شوند که در نهایت، عملیات بلع و تکلم نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
- اتاکسی: در این نوع از فلج مغزی، اختلال تعادلی مشاهده شده و معمولا در راه رفتن، گرفتن اشیاء، نوشتن و مواردی از این دست، مشکلات فراوانی وجود دارد.
علائم فلج مغزی
- سفت شدن یا بیش از حد شل شدن عضلات
- عدل تعادل و ناهماهنگی عضلانی
- لرزش یا حرکات غیر ارادی
- دشواری در راه رفتن مانند راه رفتن روی انگشتان پا، راه رفتن به صورت خمیده و یا راه رفتن با زانو
- مشکلات بلعی
- تأخیر در رشد گفتار یا مشکل در صحبت‌کردن
- مشکلات یادگیری
- مشکل در مهارت های حرکتی مانند برداشتن وسایل
- تشنج
- مشکلات بینایی، شنوایی یا گفتاری
درمان فلج مغزی
- فیزیوتراپی: اولین قدم درمان کودکان مبتلا به CP، فیزیوتراپی است. این روش درمانی متمرکز بر تمرینات انعطاف پذیری و کشش عضلات سفت می باشد. همچنین فیزیوتراپ‌های محترم از اسباب بازی‌های مختلف نیز بهره می‌گیرند تا طول دوره درمان برای کودکان لذت بخش باشد. در برخی از موارد، کودکان برای حرکت مجبورند که از وسایل حرکتی کمک بگیرند.
- کار درمانی: هدف از کاردرمانی بهبود توانایی کودک برای انجام وظایف و فعالیت‌های روزمره در خانه، مدرسه، کار و محیط‌های عمومی است. با انجام تمرین‌های کاردرمانی، حرکت کودکان به مرور زمان، اصلاح می شود.
- گفتار درمانی: گفتار درمانی معمولا برای تقویت عضلات صورت و دهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همزمان با برطرف شدن مشکلات جویدن و بلع، نحوه ابراز احساسات و معاشرات با سایر افراد دیگر نیز در جلسات گفتار درمانی اصلاح خواهد شد.
- درمان دارویی: داروهایی مانند بنزودیازپین ها برای سفتی عضلات موثر بوده تا حرکات بدن به صورت روان تر انجام شود. برای کودک مبتلا به CP اسپاستیک، پزشکان اغلب داروهایی را تجویز می‌کنند که برای کنترل فرکانس دوره‌های تشنج موثر خواهد بود. به همین ترتیب، می‌توان از داروهایی مانند دیازپام (والیوم) برای شل سازی عضلات استفاده کرد.
احتمال ابتلا به فلج مغزی در کودکان چه قدر است؟
احتمال ابتلا به فلج مغزی در پسران بیشتر از دختران است. بر اساس تحقیقات شبکه نظارت بر اوتیسم و اختلالات رشد، تقریبا از بین ۳۵۴ کودک، یک نفر به ابتلا به ابن بیماری مبتلا می شود.
چگونه از ابتلای فرزندمان به فلج مغزی پیشگیری کنیم؟
حقیقت این است که هیچ راه قطعی برای جلوگیری از ابتلا به ابن بیماری وجود ندارد اما با استفاده از روش های مختلف می توان خطرات آن را کاهش داد. برای به حداقل رساندن عوارض بارداری حتما موارد زیر را رعایت کنید:
- مراجعه منظم به پزشک در دوران بارداری و چکاپ ماهانه
- رعایت بهداشت
- جلوگیری از مصرف الکل، تنباکو و داروهای غیر قانونی
- مراقبت از کودک در برابر عوامل بیماری زا و پر خطر
فلج مغزی درمان می شود؟
متاسفانه این بیماری هیچ درمان قطعی ندارد. اما استفاده از روش های درمانی ذکر شده می‌تواند از پیشروی بیماری جلوگیری کند.
درمان بیماران فلج مغزی در فردیس کرج
گروه تخصصی نشاط البرز در منطقه فردیس کرج به یاری بیماران دچار عارضه فلج مغزی شده امده است ، با روش های درمای بروز دنیا چون فیزیو تراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی… کاربران و بیماران عزیز برای مشاوره و دریافت نوبت میتوانند با بخش پذیرش مرکز در ارتباط باشند
لینک های مرتبط:
