حتما شماهم کودکانی را دیده اید که روی پنجه پای خود راه می روند. ممکن است تصور کنید که جای نگرانی وجود ندارد. بله، در حقیقت تا سن سه سالگی، راه رفتن روی پنجه پا کاملا طبیعی است. اما مشکل پس از این سن شروع می شود. در حقیقت راه رفتن روی نوک پا ممکن است نشانه بیماری های مختلف از جمله اوتیسم باشد. پس به راحتی از کنار آن نگذرید. خوشبختانه، بیش از ۹۰ درصد از این موارد را می توان با گزینه های درمانی محافظه کارانه درمان کرد و نیازی به جراحی نیست. در ادامه به بیان علت راه رفتن روی پنجه پا می پردازیم. همراه نشاط البرز باشید.

راه رفتن روی نوک پا؛ الگوی رشد کودکان

همانطور که از نامش پیداست، حرکت روی انگشتان پا (Toe walking)، الگوی راه رفتنی را توصیف می کند که در آن کودک روی انگشتان پای خود راه می رود. کودک روی قسمت جلویی پای خود قدم می گذارد و پاشنه های پا به زمین نمی خورد. راه رفتن روی نوک پنجه پا تا سن ۲ یا ۳ سالگی طبیعی در نظر گرفته می شود. اما پس از این سن، حتما کودک باید مورد ارزیابی قرار بگیرد تا دلیل آن مشخص شود.

در زبان انگلیسی، به این حالت equinus gait نیز گفته می شود. equinus به معنای اسب مانند است، اشاره به این واقعیت است که اسب روی انگشتان پا راه می‌رود در حالی که پاشنه‌اش از زمین بلند شده است. راه رفتن روی انگشتان پا می تواند بخشی طبیعی از رشد حرکتی و راه رفتن باشد که معمولاً در ۱۲ تا ۱۸ ماه اول پس از شروع راه رفتن رخ می دهد و باید تا ۲ تا ۳ سالگی از بین برود. در غیر این صورت، مراجعه به پزشک یا فیزیوتراپیست الزامی است تا ریشه مشکل ارزیابی شود.

دلیل راه رفتن کودک روی نوک پا

راه رفتن روی نوک پنجه پا ایدیوپاتیک (ITW) به این معنی است که کودکان بدون هیچ دلیل قابل شناسایی روی انگشتان پا راه می روند. در بیشتر موارد، هیچ دلیلی برای توجیه این موضوع وجود ندارد. بنابراین، اولین وظیفه پزشک این است که یک شرح حال و معاینه فیزیکی کامل انجام دهد تا تأیید کند که واقعاً هیچ علت زمینه‌ای وجود ندارد. از مهم ترین دلایل راه رفتن کودک روی نوک پا می توان به مشکلات مغزی، مانند فلج مغزی، یک اختلال عضلانی یا عصبی، مانند دیستروفی عضلانی دوشن و اوتیسم اشاره کرد. از مهم ترین علائم راه رفتن روی نوک پنجه پا می توان به عدم تعادل اشاره کردند. این کودکان تعادل و هماهنگی مناسبی ندارند یا ممکن است مکرر زمین بخورند.

ارتباط بین اوتیسم و Toe walking

راه رفتن روی انگشتان پا و اوتیسم با هم مرتبط هستند، اگرچه محققان دلیل آن را به طور کامل یافت نکرده اند. البته نمی توان از این راه رفتن غیرمعمول برای تشخیص قطعی اوتیسم استفاده کرد. اوتیسم یک اختلال رشدی است. افراد مبتلا به اوتیسم نیز ممکن است علائم فیزیکی داشته باشند. راه رفتن با انگشتان پا یکی از آنهاست. در کودکانی که روی پاشنه‌های خود راه می‌روند، تاندون ها و عضلات کشیده نمی‌شوند و سفت باقی می مانند. اگر کودک شما خیلی جوان است و تازه راه رفتن را یاد می گیرد، چند قدمی آزمایشی روی انگشتان پا نباید شما را نگران کند. اما اگر کودک به این راه ادامه داد، وقت آن است که به پزشک مراجعه کنید.

اثرات منفی راه رفتن روی نوک پنجه پا

• به وجود آمدن سفتی مچ پا و انقباض مداوم آن
• تعادل ضعیف، زمین خوردن مکرر
• کاهش قدرت لگن و عدم تعادل عضلانی
• مشکل در مکانیک بدن از جمله چمباتمه زدن یا سفت شدن عضلات ساق پا
• ناتوانی در ایستادن با پاشنه های صاف روی زمین
• درد در مچ پا، زانو یا باسن به دلیل مکانیک بدنی معیوب

در نوع ایدیوپاتیک، اکثر کودکان با درمان به طور کامل بهبود می یابند و یاد می گیرند که با کف پا راه بروند. با این حال، برخی از کودکان حتی پس از درمان یا جراحی به راه رفتن روی انگشتان خود ادامه می دهند.

تشخیص راه رفتن روی نوک پنجه پا

هنگامی که کودک خود را نزد پزشک متخصص کودکان می برید، پزشک سابقه پزشکی کودک شما را بررسی کرده و معاینه فیزیکی را آغاز می کند. شما باید به سوالات زیر پاسخ دهید:

• کودک شما از چه زمانی راه رفتن را شروع کرد؟
• آیا کودک شما می تواند روی پاشنه های خود راه برود؟
• سابقه خانوادگی راه رفتن انگشت پا وجود دارد؟

علاوه بر این موارد، پزشک راه رفتن کودک را مشاهده و مورد بررسی قرار می دهد. همچنین ممکن است یک آزمایش الکترومیوگرافی (EMG) برای اندازه گیری پاسخ در عضله آسیب دیده انجام دهند. در نهایت، اگر شرایطی مانند اوتیسم یا فلج مغزی مشکوک باشد، پزشک ممکن است آزمایش عصبی را تجویز کند.

روش های درمانی Toe walking

چندین روش درمانی وجود دارد که می تواند راه رفتن روی انگشتان پا را کاهش یا از بین ببرد. قبل از شروع درمان حتما اطلاعات مناسبی در مورد ان کسب کنید زیرا برخی از آن ها کارایی مناسب را ندارند. فیزیوتراپیست با کودک روی کشش عضلات پا و پا کار می کند. این مورد می تواند به کاهش تنش و افزایش دامنه حرکتی کمک کند. همچنین پزشک ممکن است یک بریس یا آتل ساق پا را برای کمک به تقویت تماس بین پاشنه و زمین تجویز کند. در آخرین مرحله عمل جراحی پیشنهاد می شود. جراحی ممکن است عضلات یا تاندون‌های پشت ساق پا را بلند کند.

فیزیوتراپی نسبت به سایر موارد، عوارض بسیار کمتری دارد و اثربخشی آن بلند مدت خواهد بود. ما در کلینیک فیزیوتراپی نشاط البرز به شما کمک می کنیم تا درمان راه رفتن روی نوک پنجه پا به سرعت اتفاق بیفتد.