در این مطلب از کلینیک نشاط البرز به برسی بیماری بورسیت شانه، بورس های سروزی، انواع بورسیت و نشانه های آن، علائ، تشخیص و درمان بورسیت شانه توضیحاتی داده شده است
بورسیت شانه (Shoulder bursitis)
به نظر شما، کدام بافت در بدن، سبب ایجاد حرکت می شود؟ در قدم اول، بهتر است بدانیم که ماهیچه، منبعی قدرتمند برای تولید انرژی حرکتی است. ماهیچه های مختلفی در بدن وجود دارند اما ماهیچه اسکلتی، باعث می شود که به راحتی راه برویم، بدویم و حرکت کنیم. ماهیچه ها در این راه تنها نیستند. همکاری آن ها با تاندون، مفاصل، رباط و استخوان ها، نیروی حرکتی را ایجاد می کند. البته بورس های سروزی نیز بسیار حائز اهمیت هستند. در جریان برخی از اتفاقات، بورس ها آسیب می بینند و مشکلات حرکتی زیادی را پدید می آورند. یکی از آن ها، بورسیت شانه است. در این مقاله قصد داریم که به شرح جزئیات این حالت بپردازیم. با ما همراه باشید.
ساختار بورس سروزی و عملکرد آن (Bursae)
بورس های سروزی، همانند کیسه های کوچک هستند. این کیسه ها از جنس بافت همبند می باشند. بافت همبن از بافت های اصلی بدن محسوب شده که وظایف متععدی دارد. بورس های سروزی توسط غشای سینوویال پوشیده شده اند و در داخل آن ها، مایع سینوویال قرار دارد. شاید از خود بپرسید که غشای سینوویال چیست؟ در این غشا نیز، بافت همبند دخالت دارد. بخش درونی کپسول مفصلی توسط پرده ای از جنس بافت همبند پوشیده شده است. به این قسمت غشای سینوویال می گویند.
از جمله وظایف این غشا می توان به ترشح مایع سینوویال به داخل فضای مفصلی اشاره کرد. این مایع باعث لغزنده شدن سطوح مفصلی می شود. بوری ها معمولا در ریر تاندون ها و عضلات، قرار دارند. البته در میان عضلات نیز مشاهده شده اند. توجه داشته باشید که بورس ها می توانند با مفاصل در ارتباط باشند. در برخی از قسمت ها، بورس ها بین بین پوست و برجستگی های استخوانی قرار گرفته اند. وظیفه اصلی بورس ها، کاهش اصطکاک می باشد.
بورسیت شانه چیست و چگونه ایجاد می شود؟
بورسیت شانه به نام بورسیت ساب آکرومیال نیز شناخته می شود. به طور کلی، بورسیت به معنی التهاب و تورم بورس است. بورس شانه، بین برآمدگی استخوانی به نام آکرومیون و روتاتور کاف قرار دارد. بورسیت معمولا به علت استفاده بیش از حد یا بیماری هایی مانند روماتوئید یا استئوآرتریت ایجاد می شود.این التهاب، باعث رشد بیش از حد بورس خواهد شد. در این صورت، فضای کمتری در مفصل شانه برای عضلات و تاندون ها باقی می ماند.
این حالت، منجر به درد حرکتی می شود. این حالت ممکن است برای همه افراد اتفاق بیفتد، اما احتمال بروز بورسیت شانه در ورزشکاران، کشاورزان، نجاران، باغداران و… بیشتر است. افراد مسن نیز مستعد ابتلا به بورسیت شانه هستند زیرا با افزایش سن، ساختار های بدن ضعیف می شوند.
انواع بورسیت و نشانه های آن
- بورسیت مزمن: انجام حرکات مکرر و یا صدمات وارد شده به بدن، می تواند سبب ایجاد بورسیت مزمن گردد. رایج ترین نوع این بیماری، بورسیت مزمن است. ممکن است بورسیت شما در ابتدا بدون علامت باشد و پس از مدت زمان کوتاهی، علائم عود کنند. این نوع از بورسیت می تواند چندین ماه ادامه داشته باشد با گذر زمان به مرور، غضلات بازوی شما را ضعیف می کند. بسیاری از مردم، آن را نادیده گرفته و اصطلاحا روند سازگاری را پیش می گیرند. در صورت عود مجدد، ممکن است درد به سایر نقاط بدن مانند گردن و شانه منتقل گردد.
- بورسیت حاد: بورسیت حاد معمولا به دلیل تصادف و یا ضربات بسیار شدید، به صورت ناگهانی ایجاد می گردد. در این حالت، حرکت یا لمس شانه بسیار دردناک خواهد بود.
- بورسیت عفونی یا سپتیک: بورسیت عفونی در شرایط نادر ایجاد می شود. عفونت های باکتریایی مانند عفونت استاف باعث ایجاد بورسیت عفونی (سپتیک) خواهند شد. در این صورت، رنگ شانه به قرمز یا بنفش تغییر می کند دمای موضع آسیب دیده افزایش می یابد. تب و درد شدید نیز به مرور زمان ظاهر خواهد شد.
علائم بورسیت شانه چیست؟
شیوع بورسیت در افراد بالای ۳۰ سال بیشتر است. تحقیقات نشان داده که زنان بیشتر از مردان به بورسیت مبتلا می شوند. مهم ترین نشانه این بیماری، درد و تورم است که با فعالیت و بلند کردن دست، بیشتر خواهد شد. از مهم ترین علائم و نشانه های بیماری بورسیت شانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و محدودیت شانه که معمولا بیشتر از یک ماه طول می کشد. پس از گذشت یکسال، بورسیت مزمن ایجاد خواهد شد. درد معمولا در قسمت خارجی شانه خود را نشان می دهد.
- درد بورسیت شانه با گذشت زمان به محدوده های مجاور نیز منتقل شده و با حرکت شانه افزایش پیدا خواهد کرد.
- با گذشت زمان، عضلات شانه به مرور زمان تحلیل می روند و در این صورت، توانایی انجام امور روزمره از دست خواهد رفت.
- با حرکت دادن شانه، ممکن است صداهایی به گوش شما برسد.
- سفتی شانه، قرمزی و تورم در قسمت شانه ایجاد خواهد شد.
چه عواملی سبب ایجاد بورسیت شانه می شود؟
فشار بیش از حد بر روی مفصل شانه، انجام حرکات تکراری و استفاده مکرر مهم ترین دلیل التهاب بورسیت است. البته تصادفات و برخی از ضربه ها نیز می توانند سبب ایجاد بورسیت شوند. برخی از ورزشکاران مانند تنیس بازان به دلیل استفاده بیش از حد از دست، بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند. این بیماری در بافندگان، نقاشان، موزیسین ها و نجاران نیز شایع است. در بررسی این بیماری، سایر شرایط پزشکی مانند بیماری های روماتیسمی زمینه ای هم در نظر گرفته می شوند. به طور کلی، عوامل پر خطر و دلایل بورسیت شانه در موارد زیر خلاصه می شوند:
- فشار بیش از حد بر روی عشلات شانه و در نهایت پارگی های میکروسکوپی
- انجام حرکت های تکراری
- ضعف عضلات شانه، گردن و قسمت بالایی کمر
- شروع فعالیت هایی که بدن شما به انجام آن ها عادت ندارد.
- عفونت، آرتروز، نقرس، دیابت، بیماری های تیروئیدی و تاندونیت از عوامل تشدید کننده بورسیت هستند.
روش های تشخیصی بورسیت شانه
پزشکان معمولا با مشاهده علائم تورم، حساسیت به لمس و درد هنگام حرکت، به بورسیت شک می کنند. البته می توان بورسیت را با استفاده از مشاهدات و معاینات فیزیکی تشخیص داد. ولی برای تایید بورسیت، بهتر است که از شیوه های مختلفی بهره گرفت. به طور مثال اگر تشخیص با انجام معاینات فیزیکی به صورت دقیق صورت نگرفت، پزشک تصویربرداری MRI را پیشنهاد می کند. همچنین برای تشخیص عفونت، معمولا از بورس ملتهب شده در مرحله ای به نام Aspiration نمونه برداری خواهند کرد. از دیگر مراحل مهم تشخیص بورسیت می توان به آزمایش خون اشاره کرد.
بورسیت چگونه درمان می شود؟
درمان بورسیت شانه معمولا با روش های جراحی و غیر جراحی انجام می شود. اگر بدن به روش های غیر تهاجمی پاسخ مناسبی نشان نداد، در نهایت مجبور به استفاده از شیوه جراحی هستیم. شیوه های درمان غیرجراحی متعددی وجود دارد که مهم ترین آن ها RICE است. تعجب نکنید! این عبارت در زبان انگلیسی به معنی برنج است. اما در اینجا، اختصار چهار کلمه Rest (استراحت کردن)، Ice (یخ)، Compression (فشرده کردن) و Elevation (بالا نگه داشتن در ارتفاع) می باشد.
- Rest: پس از آسیب و احساس درد و تورم، سریعا از فعالیت خود دست بکشید و تا زمان دستور پزشک کاری انجام ندهید. پس استراحت کردن اولین قدم درمانی است.
- Ice: سرما درد و تورم را کاهش می دهد. برای اینکه تورم را به حداقل برسانید، بلافاصله از یخ بهره بگیرید. بسته یخ را به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه، ۳ بار یا بیشتر در روز استفاده کنید. از قرار دادن یخ یا حرارت مستقیم روی پوست بپرهیزید.
- Compression: از بانداژهای فشاری استفاده کنید. این عمل به کاهش تورم کمک خواهد کرد. البته بانداژ را خیلی سفت نبندید چون تورم را افزایش می دهد. از علائم محکم بودن بانداژ می توان به بی حسی، سوزن سوزن شدن، افزایش درد، خنکی یا تورم در ناحیه زیر باند اشاره کرد.
- Elevation: محل آسیب دیده را بالاتر از سطح قلب قرار دهید. با این کار، گردش خون در موضع آسیب دیده بهتر شده و به مرور تورم کاهش می یابد.
استفاده از انتی بیوتیک ها در بورسیت عفونی، موثر خواهد بود. داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا آسپرین می تواند به کاهش تورم و ناراحتی در شانه کمک کند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)نیز در این حالت مورد استفاده قرار می گیرند. تمرینات فیزیوتراپی در درمان این بیماری بسیار موثر هستند. پزشک ممکن است فیزیوتراپی را برای کشش یا تقویت عضلات شانه و بهبود وضعیت بدن تجویز کند، در این صورت بورسیت و تاندونیت به مرور زمان درمان خواهند شد. از دیگر روش های درمانی بورسیت می توان به تزریق کورتیکواستروئیدها اشاره کرد. کورتیکواستروئید ترکیبی از داروهای بی حسی موضعی و داروهای ضد التهابی قوی هستند. این داروا بلافاصله درد و التهاب شما را کاهش می دهند.
