از پوکی استخوان (Osteoporosis) چه می دانید؟

پوکی استخوان از جمله اختلالات رایج در استخوان هاست. بافت استخوان به عنوان جزء اصلی اسکلت بالغ، پشتیبان محکمی برای ارگان های حیاتی مانند جمجمه یا قفسه سینه محسوب می شود. بافت استخوان منبع کلسیم، فسفات و سایر یون هایی است که می توانند به طور آزاد یا ذخیره در تثبیت غلظت عناصر فوق در مایعات بدن موثر باشند. همچنین استخوان ها همانند اهرم ها، نیروهای حاصل از انقباضات عضلات را چندین برابر کرده و آن ها را به حرکات بدن تبدیل می سازند.

پس دریافتید که بافت استخوان، اهمیت فوق العاده ویژه ای برای ارگان های بدن دارد. در برخی از موارد، این ارگان مهم دچار فرسایش می شود. اگر این سایش ادامه پیدا کند، به مرور زمان پوکی استخوان ظاهر خواهد شد. این بیماری به طور کلی می تواند زندگی روزانه افراد را مختل کند. برای اطلاع از جزئیات این بیماری، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

پوکی استخوان (Osteoporosis) چیست؟

Osteoporosis یا پوکی استخوان حالتی است که در آن، استخوان ها با کاهش تراکم و قدرت رو به رو می شوند. این بیماری، سبب متخلخل شدن استخوان ها خواهد شد. کلمه osteoporosis به معنای استخوان اسفنجی است. کاهش تراکم استخوان ها، سبب ایجاد شکستگی های مکرر خواهد شد. البته ممکن است تعدادی از افراد Osteoporosis یا پوکی استخوان را با Osteopenia اشتباه بگیرند.

طبق تعاریف مشخص شده، استئوپنی وضعیتی است که در آن، استخوان ها تراکم کمتری نسبت به استخوان های معمولی دارند. اما بهتر است بدانید که شدت استئوپنی به اندازه پوکی استخوان نیست. استخوان هایی که تحت تأثیر پوکی استخوان قرار دارند می توانند با آسیب های نسبتاً جزئی شکسته شوند. البته در شرایط معمولی، چنین فشارهایی به استخوان، آسیبی وارد نمی کند. ستون فقرات، باسن، دنده ها و مچ دست مناطق شایع شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان هستند.

بهترین کلینیک فیزیوتراپی در فردیس کرج

مراحل رشد استخوان های بدن

بافت استخوان از مواد معدنی مختلف به ویژه نمک های کلسیم تشکیل شده است. این مواد توسط رشته های پروتئینی مانند کلاژن به یک دیگر متصل می شوند. استخوان، بافت سختی، اما کاملا فعال و زنده است. بافت قدیمی استخوان توسط سلول هایی به نام استئوکلاست تجزیه شده و با مواد جدید تولید شده توسط استئوبلاست ها جایگزین می شوند. در دوران کودکی و نوجوانی، سلول های استخوانی فعالیت بسیار زیادی دارند و به سرعت تولید می شوند.

این کار باعث می شوند که استخوان های ما بزرگتر، پر قدرت و ضخیم باشند.‌ تراکم استخوان تا اواخر دهه ۲۰ به اوج خود می رسد. پس از آن، سرعت تشکیل سلول های استخوانی جدید به مرور زمان کاهش می یابد. سرانجام، از سن ۴۰ سالگی به بعد، سرعت تجزیه استخوان ها از جایگزینی آن ها بیشتر خواهد شد. بنابراین استخوان های ما به تدریج شروع به از دست دادن تراکم خود می کنند.

با افزایش سن، تقریبا در همه افراد تراکم استخوان به مرور زمان کاهش پیدا می کند. اما اصطلاح پوکی استخوان تنها زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که استخوان ها کاملاً شکننده شوند. با بروز پوکی استخوان، ساختار های لانه زنبوری بزرگتر و تراکم کلی آن کمتر خواهد شد، به همین دلیل احتمال شکستگی استخوان بیشتر می شود.

دلایل ابتلا به پوکی استخوان (Osteoporosis)

• کورتیکواستروئیدها: استروئیدها برای درمان تعدادی از بیماری های التهابی از جمله آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می گیرند. استروئیدها با کاهش میزان جذب کلسیم از روده و افزایش از دست دادن کلسیم از طریق کلیه، توانایی استخوان ها را برای تولید سلول های جدید تحلیل می برند. اگر به احتمال زیاد برای بیش از ۳ ماه به استروئیدهایی مانند پردنیزولون نیاز داشته باشید، پزشک احتمالاً قرص های کلسیم و ویتامین D و… را برای جلوگیری از پوکی استخوان پیشنهاد می کند.
• کمبود استروژن در بدن: یائسگی زودرس (قبل از ۴۵ سالگی) یا هیسترکتومی که در آن یک یا هر دو تخمدان برداشته می شود، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهند. یائسگی یا هیسترکتومی، سطح استروژن بدن را به شدت کاهش می دهند. این امر، سبب از دست رفتن بافت های استخوانی خواهد شد.
• سیگار کشیدن: دخانیات، مستقیما بر روی استخوان ها تاثیر می گذارند. سیگار کشیدن در زنان سطح استروژن را کاهش داده و ممکن است باعث یائسگی زودرس شود. در مردان، سیگار کشیدن باعث کاهش میزان تستوسترون شده و این مورد می تواند استخوان ها را ضعیف کند.
• بی تحرکی: ورزش باعث تقویت استخوان ها می شود. بی تحرکی، به این معنی است که شما بیشتر در معرض خطر از دست دادن کلسیم و در نتیجه پوکی استخوان هستید. با این حال، زنانی که تا حدی ورزش می کنند که عادت ماهانه آنها متوقف شود نیز در معرض خطر بیشتری هستند زیرا سطح استروژن آنها کاهش می یابد.
• مصرف زیاد الکل، تغذیه نامناسب و سلامت عمومی ضعیف، رژیم کم کلسیم، سوء جذب، شیمی درمانی، پرکاری تیروئید و مصرف برخی از داروها نیز احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.

علائم رایج پوکی استخوان

پوکی استخوان می تواند بدون هیچ علامتی برای چندین دهه وجود داشته باشد. تا زمانی که استخوان شکسته نشود (شکستگی) علامتی ظاهر نمی شود. معمولا اولین نشانه ها هنگام شکستگی استخوان بر اثر تصادف یا سقوط از ارتفاع نمایان خواد شد. شکستگی به احتمال زیاد در ناحیه لگن، ستون فقرات یا مچ دست ایجاد خواهد شد. درد، شایع ترین علامت پوکی استخوان است که در ناحیه شکستگی، نشان داده می شود. کاهش قدرت استخوان و نازک شدن آن ها از سایر علائم این بیماری است.

طب فیزیکی و توانبخشی چیست؟

تشخیص پوکی استخوان

از نظر فیزیکی و در معاینه اولیه، نمی توان به طور قطع پوکی استخوان را تشخیص داد. اگر پزشک شما تصور کند که ممکن است به این بیماری مبتلا باشید، به شما پیشنهاد می کند که برای سنجش تراکم استخوان های خود از اسکن DEXA بهره بگیرید. این اسکن به آسانی در دسترس است. کافی است تنها ۱۵ دقیقه بر روی تخت دراز کشیده و در معرض اشعه قرار بگیرید. سطح انرژی این اشعه بسیار پایین است و جای نگرانی وجود ندارد. نتیجه این تست به سه حالت Normal، Osteopenia و Osteoporosis مشخص خواهد شد.

روش های درمانی پوکی استخوان

عوامل متعددی در درمان پوکی استخوان دخیل هستند. اگر بیماری در سطح پیشرفته نباشد، ممکن است که به دارودرمانی نیاز نداشته باشید. در عوض تغییر سبک زندگی و انجام ورزش های روزانه که توسط فیزیوتراپ تعیین می گردد، جایگزین آن خواهد شد. برای درمان این بیماری معمولا از بیس فسفونات ها استفاده می کنند.  فیزیوتراپی می تواند به شما در تقویت استخوان ها و همچنین عضلات کمک می کند. همچنین فیزیوتراپی می تواند از نازک شدن استخوان جلوگیری کرده و به شما در مدیریت هرگونه درد کمک کند. معمولا فیزیوتراپ ها، موارد زیر را به شما آموزش خواهند داد:

• چگونه تعادل خود را بهبود ببخشیم تا خطر سقوط را کاهش دهیم؟
• وضعیت مناسب برای محافظت از ستون فقرات در برابر شکستگی
• چگونه محیط خود را برای محافظت از سلامت استخوان تنظیم کنیم
• حفظ هماهنگی مناسب در حین فعالیت های روزمره

کلینیک فیزیوتراپی نشاط البرز

عوارض پوکی استخوان بسیار متعدد بوده و در صورت عدم رسیدگی، به پوکی استخوان شدید تبدیل می شود. به همین جهت، بهتر است که برای درمان پوکی استخوان به موقع مراجعه کنیم.کلینیک نشاط البرز در زمینه درمان و پیشگیری با ارائه بهترین روش ها، همراه شما خواهد بود.