نوار عصب و عضله
خوابیدن، راه رفتن، فکر کردن، دراز کشیدن و هرآنچه در زندگی روزمره انجام می دهید، تحت تاثیر سیستم عصبی بدن قرار دارد. دستگاه عصبی به لحاظ پیچیدگی فراوان و وظایف پیچیده و حساس منحصر به فرد است. در هر دقیقه میلیون‌ها بیت اطلاعات بین اعصاب و اندام‌های مختلف بدن رد و بدل می شود تا بدن با بهترین شیوه به عملکرد خود بپردازد. در جریان برخی از بیماری ها و اختلالات، سیستم عصبی با مشکل رو به رو شده و بهتر است که تحت معاینه قرار بگیرد. یکی از روش‌های تشخیصی، نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی بوده که سیستم عصبی محیطی انسان را بررسی می‌کند. شاید از خود بپرسید که سیستم عصبی محیطی چیست؟ در ادامه مقاله به بررسی سیستم عصبی و نحوه اجرای تست نوار عصب و عضله می پردازیم. با ما همراه باشید.
دسته بندی سیستم عصبی به چه صورت است؟
سیستم عصبی از دو بخش دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه عصبی محیطی تشکیل شده است. بافت عصبی از لایه زایای اکتودرم جنینی نشات می‌گیرد. مهم‌ترین خاصیت سلول های عصبی، تحریک پذیری، هدایت و انتقال جریان عصبی می‌باشد. دستگاه عصبی مرکزی از مغز، مخچه و نخاع تشکیل شده و باقی سلول های عصبی در دسته دستگاه عصبی محیطی قرار می‌گیرند.
بررسی سیستم عصبی در نوار عصب و عضله
بخشی که در نوار عصب و عضله بررسی میشود، سیستم عصبی محیطی است. این دستگاه شامل اعصاب محیطی و گانگلیون ها (تجمع جسم سلولی نورون ها خارج از دستگاه عصبی مرکزی گانگلیون نام دارد) می‌باشد. اطراف هر عصب محیطی لایه‌ای از بافت همبند به منظور محافظت هرچه بیشتر، قرار دارد. این دستگاه خود به دو بخش پیکری و خودمختار تقسیم میشود که هر یک از آنها با روشی خاص بر اعمال بدن نظارت می‌کنند. سیستم عصبی در مکانیسمی به اسم پتانسیل عمل، جریان الکتریسیته تولید می کند که مبنای آزمایش نوار عصب و عضله است. در ادامه بحث با پتانسیل عمل بیشتر آشنا خواهید شد. (بررسی علائم آسیب عصبی)
مبنای آزمایش نوار عصب و عضله چیست؟
پتانسیل الکتریکی در عرض تمامی غشاهای سلولی بدن وجود دارد. این تنش‌های الکتریکی و شیمیایی در برخی از سلول‌ها همانند نورون (سلول های عصبی) و سلول‌های عضلانی، شدیدتر است. به طور کلی فعالیت‌های عصبی و فرمان‌های صادر شده از طرف سیستم عصبی توسط روندی به اسم پتانسیل عمل به سلول‌ها ابلاغ میشود. در این فرآیند، نورون ها با آزاد کردن مواد شیمیایی مختلف، سبب تغییر ولتاژ الکتریکی سلولی شده و به نحوی سلول مورد نظر را از پیام صادر شده آگاه می‌کند. البته قضیه به همین سادگی نیست بلکه دارای مراحل بسیار پیچیده‌ای است که خلاصه آن به زبان ساده بیان شد. در نوار عصب و عضله با تحریک سلول‌های مورد نظر و تغییر ولتاژ سلولی، فعالیت اعصاب محیطی مورد بررسی قرار می گیرد.
تست نوار عصب و عضله چیست؟
این آزمایش یک روش تشخیصی است که وضعیت سلامتی ماهیچه‌ها و سلول‌های عصبی کنترل‌کننده آنها را ارزیابی می‌کند. این سلول‌های عصبی به عنوان نورون‌های حرکتی شناخته می‌شوند. آنها سیگنال‌های الکتریکی را منتقل می‌کنند که باعث انقباض و شل‌شدن عضلات میشود. دستگاه های مورد استفاده در این آزمایش، این سیگنال ها را به نمودار یا اعداد ترجمه کرده و به پزشکان در تشخیص بیماری مربوطه کمک می‌کند. وقتی کسی اختلال عصبی را نشان می‌دهد، پزشک معمولاً نوار عصب و عضله را تجویز می‌کند. این علائم ممکن است شامل گزگز، بی حسی، درد یا گرفتگی عضلات یا ضعف غیر قابل توضیح در اندام‌ها باشد. نتایج این تست می‌تواند به پزشک کمک کند تا اختلالات عضلانی، اختلالات عصبی و اختلالات موثر بر اتصال اعصاب و عضلات را تشخیص دهد.
در طول انجام تست عصب و عضله چه اتفاقی می‌افتد؟
برای انجام این آزمایش از شما خواسته میشود که بر روی تخت معاینه دراز بکشید. نوار عصب و عضله به صورت ایستاده انجام نمی شود. در برخی از بیماران ممکن است به دلیل ترس ناشی از انجام آزمایش، حالت faint یا از حال رفتن رخ دهد. این آزمایش در دو بخش انجام می شود؛ بخش اول هدایت عصبی conducting Nervestudies NCS و بخش دوم که الكتروميوگرافي یا EMG, Electromyography نام دارد. در قسمت هدایت عصبی با استفاده از الکترودهایی که بر روی سطح پوست قرار می‌گیرد، جریان الکتریکی ایجاد شده تا توانایی نورون‌های حرکتی در ارسال سیگنال‌های الکتریکی بررسی گردد. در قسمت دوم با استفاده از یک سوزن نازک که داخل عضله قرار می‌گیرد، فعالیت عضلات را در حالت استراحت و هنگام انقباض ارزیابی می‌کنند. قبل از انجام این تست حتما پزشک متخصص خود را از وضعیت بیماری و داروهای مصرفی آگاه نمایید تا بهترین نتیجه حاصل شود.
مهم‌ترین کاربرد تست عصب و عضله
- بررسی علل خواب‌رفتگی و گرفتگی عضلات دست و پا
- سندرم تونل کارپ (اختلالی است که سبب ایجاد درد و ضعف دست و درد مچ دست می گردد)
- اختلال در قرارگیری عصب اولنار (یکی از اعصاب اندام‌های فوقانی است که برخی از عضلات ساعد را عصب دهی می‌کند)
- تشخیص فشار دیسک گردن و کمر از جمله اعصاب سیاتیک
- تشخیص بیماری های خاص عضلانی که اعصاب بدن را نیز درگیر می‌کند.
- تشخیص نوروپاتی دیابتی (ایجاد صدمه بر اعصاب بدن که به علت بیماری دیابت ایجاد میشود.)
- بررسی اختلالات اعصاب ناشی از تصادفات
جواهرات و اشیا فلزی مانعی در برابر این آزمایش ایجاد می کنند؟
قبل از انجام آزمایش کلیه وسائل فلزی از جمله جواهرات را از بدن خود دور نگاه دارید تا در سیگنال‌های نمایش داده شده اختلالی ایجاد نگردد.
آیا نوار عصب و عضله دردناک است؟
به علت برقراری جریان الکتریکی و فرورفتن سوزن در داخل عضله، برای چند ثانیه در محل اتصال الکترودها به بدن، احساس ناراحتی می کنید که در صورت نیاز و تائید پزشک و در شرایط خاص، داروی ضد درد برای شما تجویز می شود.
خطرات احتمالی تست عصب و عضله چیست؟
این تست معمولا دارای عوارض جانبی نیست اما در برخی از موارد به صورت موقت ممکن است علائمی مانند خونریزی، کبودی و یا درد و حساسیت عضلانی ظاهر شود. همانطور که گفته شد، این موارد موقت بوده و پس از مدت زمان کوتاهی از بین می رود.
چه افرادی نباید تست عصب و عضله را انجام دهند؟
افرادی که داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنند، به علت افزایش احتمال خونریزی عضله ای بهتر است که این تست را انجام نداده و یا تحت نظر پزشک باشند. همچنین اشخاصی که دچار عفونت به ویژه عفونت های پوستی هستند نیز حتما با پزشک خود مشورت کنند.
علائم آسیب عصبی چیست؟
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا
- احساس اینکه یک دستکش یا جوراب تنگ به پا کرده اید
- ضعف عضلانی ، به ویژه در بازوها یا پاها
- اشیایی را که در دست دارید مرتباً بیندازید
- درد شدید در دست ها، بازوها یا پاها
- احساس وزوز که مانند یک شوک الکتریکی خفیف احساس می شود
نوار عصب و عضله در فردیس کرج
کلینیک نشاط البرز ارائه خدمات درمانی و روش های تشخیص بروز دنیا مانند نوار عصب و عضله در فردیس کرج…
لینک های مرتبط: