فلج بل و روش های درمانی آن
عصب صورت هفتمین عصب جمجمه ای است. این عصب تقریباً از ۱۰۰۰۰ فیبر تشکیل شده که ۷۰۰۰ تای آنها میلین دار هستند و ماهیچه های صورت را کنترل می کنند. پیچیدگی این عصب فرارتر از حد تصور ماست! تمامی حرکت صورت از جمله لبخند زدن، بز و بسته کردن چشم، حرکت لب، ابرو، اخم کردن و… همگی تحت تاثیر عصب چهره ای است. در برخی از موارد بنا به دلایل مختلف، این عصب توانایی های خود را از دست می دهد و در نهایت بیماری به نام فلج بل (بلز) ایجاد می شود. البته با استفاده از تمرین های فیزیوتراپی و دارودرمانی به راحتی می توان بر فلج بلز غلبه کرد! در ادامه به علائم، دلایل، تشخیص و درمان فلج بل می پردازیم. با ما همراه باشید.
تاریخچه فلج بل (Bell’s palsy)
فلج بل به افتخار چارلز بل (۱۷۷۴-۱۸۴۲)، اولین فردی که فلج صورت ایدیوپاتیک را در اوایل قرن نوزدهم توصیف کرد، نامگذاری شد. البته برخی از شواهد تاریخی نشان می دهد که چارلز بل، اولین شخص نبود! یعنی این بیماری قبل از او توسط افراد مختلفی مانند نیکلاوس آنتون فریدریش، جیمز داگلاس و… شناخته شده بود. سرانجام، محققین به این نتیجه رسیدند که کورنلیس استالپارت ون در ویل اولین کسی بود که این اختلال را در سال ۱۶۸۳ ثبت کرد. دست نوشته های او، سرنخ هایی برای تحقیقات آینده در حوزه بیماری فلج بل(Bell’s palsy) بود.
فلج بل چیست؟
فلج بل یک اختلال عصبی غیر پیشرونده یکی از اعصاب صورت (عصب جمجمه هفتم) است. عصب صورت، عصبی است که ماهیچه های کناری صورت را کنترل می کند. این عصب ماهیچه های صورت را به حرکت در می آورد، غدد بزاقی و اشک آور را تحریک می کند، دو سوم جلوی زبان را قادر می سازد تا مزه ها را تشخیص دهد و عضله ای که در شنوایی نقش دارد را کنترل می کند.
اگرچه اکثر موارد خود به خود برطرف می شوند، ممکن است در نهایت به توانبخشی گسترده احتیاج داشته باشید. علت دقیق فلج بل مشخص نیست. اختلالات ویروسی (به عنوان مثال، ویروس هرپس زوستر) و سیستم ایمنی اغلب به عنوان علت این بیماری شناخته می شوند. فلج بل معمولا یک طرف صورت را تحت تاثیر قرار می دهد. فلج بل یک اختلال نسبتاً شایع است که مردان و زنان را به تعداد مساوی درگیر می کند. احتمال ابتلای افراد مسن به این بیماری بیشتر از کودکان است، اما ممکن است در هر سنی ایجاد شود.
علائم و نشانه ها
علائم فلج بل ممکن است شبیه به علائم سکته مغزی باشد. با این حال، این بیماری هیچ علائم عصبی دیگری ندارد و تهدید کننده زندگی نیست. علائم موقتی است و بسیاری از افراد در عرض سه هفته بهبود قابل توجهی را مشاهده میکنند و ۸۵ درصد از افراد در عرض چند ماه به طور کامل سلامتی خود را به دست می آورند. درد پشت گوش معمولا اولین علامت فلج بل است. یکی از نشانه های این اختلال، افتادگی صورت و دهان است که فقط نیمی از صورت را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم اولیه ای که ممکن است نشان دهنده شروع فلج بل باشد عبارتند از:
- ضعیف شدن ناگهانی و سریع ماهیچه های گردن
- ضعف یا سفتی در یک طرف صورت
- سفتی گردن
- تب خفیف
- آبریزش ناشی از ناتوانی در بستن کامل دهان
- بی حسی یا از دست دادن احساس در صورت
- از دست دادن حس چشایی در نیمی از قسمت جلویی زبان
- افزایش حساسیت به صداها (هایپراکوزیس)
دلایل ابتلا به Bell’s palsy
مکانیسم واقعی آسیب عصب صورت در فلج بل ناشناخته است. محققان، به دلایل اصلی ابتلا به این بیماری پی نبرده اند. برخی معتقدند که تعدادی از عفونت به این عصب آسیب می رسانند. از مهم ترین دلایل فلج بل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- HSV-1 (ویروسی تبخال)
- واریسلا، ویروسی که باعث آبله مرغان می شود
- اپشتین بار (ویروسی مونونوکلئوز)
- آنفولانزا
- عفونت گوش، بیماری لایم، و ضربه به سر یا صورت
روش های تشخیص
پزشکان معمولاً می توانند فلج بل را از سایر اختلالات که باعث بیحسی عصب صورت می شوند (مانند تومورها، بیماری لایم، سایر عفونت ها، سارکوئیدوز، دیابت و شکستگی جمجمه) تشخیص دهند. اگر پزشکان به تشخیص شک داشته باشند، آزمایشات مختلفی انجام می دهند. البته در موارد خفیف، آزمایش خاصی وجود ندارد. پزشکان بر اساس علائم و معاینه آن را تشخیص می دهند. هنگامی که علائم فلج بل معمولی نیست یا ضعف بعد از چند هفته بهتر نمی شود، پزشکان ممکن است آزمایش هایی مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و الکترومیوگرافی یا EMG (برای بررسی میزان عملکرد عضلات و اعصاب) انجام دهند.
شیوه های درمانی
هیچ دارویی برای درمان این بیماری وجود ندارد. داروهای استروئیدی (کورتیکواستروئیدها) بهترین درمان برای فلج بل هستند و توصیه می شود همه بیماران تحت درمان قرار گیرند. مقدار معمول یک میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن پردنیزون (یا جایگزین استروئید) در روز به مدت ۷ تا ۱۴ روز است. اخیراً ثابت شده که داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر (زویراکس) همراه با استروئیدها، سرعت بهبودی را افزایش می دهند. قطره های چشمی را به طور منظم در چشم آسیب دیده بمالید تا قرنیه مرطوب و سالم بماند.
جالب است بدانید که تمرینات فیزیوتراپی صورت می تواند به جلوگیری از انقباض عضلات آسیب دیده کمک کند. تمرینات فیزیوتراپی را برای بازسازی قدرت در عضلات صورت انجام دهید. بیشتر تمرینات باید سه یا چهار بار در روز در جلسات کوتاه و حداکثر ۳۰ تکرار در هر تمرین انجام شود. درمان ممکن است بیشتر از چند هفته یا چند ماه طول بکشد. زیاد نگران نباشید، زیرا بهبودی فرا خواهد رسید، فقط ممکن است مدتی طول بکشد.
درمان فلج بل در کلینیک نشاط البرز
تمرینات فیزیوتراپی نقش مهمی را در درمان بیماری فلج بل ایفا می کنند. از انجایی که این بیماری تاثیر زیادی بر اعتماد به نفس، زیبایی و سلامت شما دارد، باید از بهترین متخصصین کمک بگیرید. کلینیک نشاط البرز با بهترین تجهیزات درمانی تا انتهای مسیر همراه شماست.
