سرخوردگی مهره ها یا اسپوندیلولیستزیس
اسپوندیلولیستزیس چیست؟
اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره ها به شرایطی که یکی از مهره ها نسبت به مهرههای زیرین خود بلغزد و به سمت جلو حرکت کند، گفته میشود. این شرایط معمولا در ناحیه کمر و ساکرال رخ می دهد. هنگام لغزش مهره به سمت جلو معمولا شکل ستون فقرات به تدریج تغییر کرده و موجب باریک شدن کانال مهره می گردد. اگر لغزش مهره به جای جلو، لغزش به عقب باشد، در این حالت شرایط رترولیستزیس پیش می آید. (اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره ها چیست؟)
اسپوندیلولیستزیس می تواند به دلایل مادرزادی، اکتسابی و یا ایدیوپاتیک رخ دهد. در این مواقع درد در قسمت پشت و پاها رایج است.
انواع اسپوندیلولیستزیس
اسپوندیلولیستزیس بر اساس محل و علت بیماری به پنج نوع عمده تقسیم می شود.
۱٫ پاتولوژیک
این نوع اسپوندیلولیستزیس به دلیل ضعف استخوان، بیماری، تومور یا سایر بیماری های استخوان مانند عواقب بالقوه جراحی ستون فقرات ایجاد می شود.
۲٫ دیسپلاستیک
این نوع اسپوندیلولیستزیس ناشی از نقص مادرزادی است که منجر به تشکیل غیرطبیعی فاست می شود.
۳٫ ایستمی
اسپوندیلولیستزیس این نوع به دلیل نقص در قسمتی از مهره به نام pars interarticularis ایجاد می شود.
۴٫ دژنراتیو
اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو به دلیل آرتریت است که باعث ناهماهنگی ستون فقرات می شود.
۵٫ تروماتیک
این نوع اسپوندیلولیستزیس در اثر ضربه به مهره ها ایجاد می شود. شکستگی ساقه، لامینا یا فاست ها می تواند باعث لغزش مهره به سمت جلو شود.
نکات مربوط به اسپوندیلولیستزیس
- اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو عمدتاً در بزرگسالان رخ میدهد و در زنان شایعتر از مردان با افزایش خطر در افراد چاق است. (اسپوندیلولیستزیس چیست)
- اسپوندیلولیستزی دیسپلاستیک در جمعیت کودکان شایع تر است و همچنین نرخ شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است. تحقیقات کنونی نشان می دهند که شیوع اسپوندیلولیستزی ایستمی در افراد تا ۱۸ سال ۶ تا ۷ درصد است. همچنین تا ۱۸ درصد بزرگسالان مبتلا به اسپوندیلولیستزی ایستمی تحت آزمایش MRI ستون فقرات قرار میگیرند.
- اسپوندیلولیستزی درجه یک، ۷۵ درصد از کل موارد مبتلا را تشکیل می دهد.
- اسپوندیلولیستزیس ایستمی در جمعیت نوجوان و جوان شایع تر است، اما ممکن است تا زمانی که علائم در بزرگسالی ایجاد شود ناشناخته بماند. شیوع اسپوندیلولیستزییس ایستمی در مردان بیشتر است.
- اسپوندیلولیستزیس معمولاً در سطح L5-S1 با ترجمه قدامی جسم مهره L5 روی بدنه مهره S1 رخ می دهد.
- سطح L4-5 دومین محل شایع برای اسپوندیلولیستزیس است.
علائم و نشانه های اسپوندیلولیستزیس چیست؟
شایع ترین علامت اسپوندیلولیستزیس کمردرد است. درد یا ضعف پا و باسن، مشکلات مثانه یا روده، احساس سفت شدن همسترینگ، تکان خوردن یا بیرون زدگی شکم از دیگر علائم این بیماری هستند. و گاهی بسیاری از افراد هیچ علامتی ندارند. درجه دردی که فرد تجربه می کند همیشه با میزان لغزش ارتباط ندارد. ا
فراد مبتلا به اسپوندیلولیستزیس ممکن است آسیب را با شروع علائم خود مرتبط کنند. علاوه بر کمردرد، فرد مبتلا به اسپوندیلولیستزیس ممکن است از درد ساق پا به دلیل تحریک ریشه عصبی در نتیجه باریک شدن منافذی که به اعصاب اجازه عبور می دهد شکایت کند. (اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره ها چیست)
گاهی مواقع درد ممکن است با لمس مستقیم بخش آسیب دیده تشدید شود. با به دست آوردن حالت خمیده ای که باعث کاهش استرس بر روی عصب در حال برخورد می شود، درد کاهش می یابد.
درد گاهی اوقات می تواند در موقعیت های خاصی مانند دراز کشیدن به پشت بهبود یابد. این بهبود به دلیل ناپایداری اسپوندیلولیستزیس است که با وضعیت به پشت خوابیده کاهش می یابد، بنابراین فشار بر عناصر استخوانی کاهش می یابد و همچنین کانال نخاعی یا سوراخ عصبی باز می شود.
اسپوندیلولیستزیس همچنین میتواند به عنوان یک دوره حاد یا یک دوره حاد مزمن به صورت تشدید کمر دردی که از قبل موجود بوده، نقایص عصبی، اسپاسم همسترینگ و راه رفتن خمیده ظاهر شود.
بیمار به دلیل وضعیت عمودی ساکروم، کیفوز لومبوساکرال، لوردوز جبرانی ستون فقرات پروگزیمال و خم شدن زانوها و باسن، دچار راه رفتن به صورت خمیده می شود که این موضوع ممکن است بدون توجه به درجه لغزش وجود داشته باشد.
سرخوردگی مهره ها یا اسپوندیلولیستزیس چگونه تشخیص داده می شود؟
بسیاری از افراد مبتلا به اسپوندیلولیستزیس علائم خفیف و تغییر شکل بسیار کمی دارند. غالبا، اولین علامت فیزیکی اسپوندیلولیستزیس، سفت شدن عضلات همسترینگ در پاها است.
اشعه ایکس ساده از ستون فقرات کمری برای تشخیص اسپوندیلولیز یا اسپوندیلولیستزیس بهترین روش موجود در حال حاضر است. اسپوندیلولیستزیس به راحتی در نماهای جانبی و مایل ستون فقرات دیده می شود. در برخی موارد نیز به جای استفاده از از اشعه ایکس، سی تی اسکن (CAT scan) برای تشخیص مورد نیاز است.
افراد مبتلا به پارس دیسپلاستیک دارای یک ناحیه بین مفصلی کشیده همراه با ساقه های تغییر یافته هستند که به بهترین وجه با سی تی اسکن قابل مشاهده است. نماهای خم شدن و اکستنشن اشعه ایکس از ستون فقرات کمری به شناسایی ناپایداری (حرکت غیر طبیعی) ستون فقرات کمک می کند. ممکن است فقط درد با خم شدن یا اکستنشن وجود داشته باشد.
اسپوندیلولیستزیس بر اساس میزان لغزش یک مهره نسبت به مهره های زیرین خود به صورت زیر درجه بندی می شود:
- درجه اول – لغزش کمتر از ۲۵ درصد
- درجه دوم – بین ۲۵ تا ۵۰ درصد لغزش
- درجه سوم – بین ۵۰ تا ۷۵ درصد لغزش
- درجه چهارم – بیش از ۷۵ درصد لغزش
- درجه پنجم – بدنه فوقانی مهره از جلوی قسمت پایینی مهره کاملاً لیز خورده است. این یک وضعیت نادر است که اسپوندیلوپتوز نامیده می شود.
لینک های مرتبط:
